მეგრული და ლაზური პოეზია

მა სი ვარდი თიშენ მერჩი




მარგალური
ლაზური
მა სი ვარდი თიშენ მერჩი
მა სი გჲული მუშენ მექჩი
მა სი ვარდი თიშენ მერჩი
ბაღის ოკო დორგი-კონი
ინა დღასუ ვახომუდუ,
მა სი ქოგიყორდი-კონი...
აბა რერო ორუდილო ნანინა
აბა რერო ორუდილო ნანინადა
ირო თის ვოცადუდი
სქან ხოლოს ვორდი-კონი
უბედურქ ვეპი-კო დო
ბედინერქი იპი-კონი...
აბა რერო ორუდილო ნანინა
აბა რერო ორუდილო ნანინადა
ვარდიშ მინჯეთ ვანორგებექ
თიშენი რე საუბედურო
მებაღობა ვანორჩქვენო
ენა ვაგოსქვანს შურო
აბა რერო ორუდილო ნანინა
აბა რერო ორუდილო ნანინადა
ჩქიმი გური სი დოყვილი
ანწი ეს მუ ოხვარუ
ღურელ გურიშ განთელება
ვეშემლებუ, ვარუ, ვარუ
აბა რერო ორუდილო ნანინა
აბა რერო ორუდილო ნანინადა
მა სი ვარდი თიშენ მერჩი
ბაღის ოკო დორგი-კონი
ინა დღასუ ვახომუდუ,
მა სი ქოგიყორდი-კონი...
მა სი გჲული მუშენ მექჩი
ბაღის მინტუ დორგი-კონი
იჲა პოტე ვახომატუ,
მა გაყოროფერტი-კონი...
აბა რერო ორუდილო ნანინა
აბა რერო ორუდილო ნანინადა
იროთე ვიცადებუტი
სქან ხოლოს ქოვორტი-კონი
უბედურ ვარ ვიყვი-კო დო
ბედინერ დოვიყვი-კონი...
აბა რერო ორუდილო ნანინა
აბა რერო ორუდილო ნანინადა
გჲულიშ მანჯეთ ვარირგებურ
დო ვორეთ ბედიგოჭვერი
მებაღობა ვაგიჩქინ-ი?
აჲა ვარმეგომსქუნ ჩქარ სინ
აბა რერო ორუდილო ნანინა
აბა რერო ორუდილო ნანინადა
ჩქიმი გური სი დოყვილი
აწი მუქ მიშველას-უნონ
ღურელ გურიშ დოსქედინუ
ვარმახენენ, მუ პა-უნონ
აბა რერო ორუდილო ნანინა
აბა რერო ორუდილო ნანინადა
მა სი გჲული მუშენ მექჩი
ბაღის მინტუ დორგი-კონი
იჲა პოტე ვახომატუ,
მა გაყოროფერტი-კონი...



მარგალური
ლაზური
მახარია
მახარია
ვაგიყორქ-ო მა? ვამორწონქ-ო მა?
იშენ ქოგორლუაფუდა,
სქანი ჭირი მა...
უსქანეთი მა, ვადმარინე მა,
მუ ჯგირი რექ მახარია
სქანი ჭირი მა...
უსქანეთი მა, ვადმარინე მა,
მუ ჯგირი რექ მახარია
სქანი ჭირი მა...
უსქანეთი მა, მთელი ქიანა
მაფუ სრული ჯოჯოხეთი
სქანი ჭირი მა...
სქან ვორექ მა, ვაგაღორენქ მა
სით ღალატი ვაგმაგონა
სქანი ჭირი მა...
სქან ვორექ მა, ვაგაღორენქ მა
სით ღალატი ვაგმაგონა
სქანი ჭირი მა...
ვაგიყორქო მა? ვამორწონქო მა?
გოლვაფირო გურიშ ვარდი,
სქანი ჭირი მა...
ვამყოროფ-ი მა? ვამოგწონდურ მა...
ხოლოთი გოგიხთამინონ,
სქანი ჭირი მა...
უსქანელი მა, მუ პა, ბღურურ მა,
მუ კაი რერ მახარია
სქანი ჭირი მა...
უსქანელი მა, მუ პა, ბღურურ მა,
მუ კაი რერ მახარია
სქანი ჭირი მა...
უსქანელი მა, მთელი ქიანა
მაყვენ წორი ჯოჯოხეთი
სქანი ჭირი მა...
სქანი ვორე მა, ვაგოღერდინაფ
სით ღალატი ვამოგნაფა
სქანი ჭირი მა...
სქანი ვორე მა, ვაგოღერდინაფ
სით ღალატი ვამოგნაფა
სქანი ჭირი მა...
ვამყოროფ-ი მა? ვამოგწონდურ მა...
გოგიხთი ჩქიმ გურიშ გჲული,
სქანი ჭირი მა...


მარგალური
ლაზური
დიდოუ ნანა
დიდოუ ნანა
ყოროფა არძო ართი ვარე,
ჩქიმი ვემიჭარე შხვაშა,
გიორდინი მიჩქუდუ დო
გოითირუქუ მა სი შხვაშა…
გიორდინი მიჩქუდუ დო
დიდოუ დო ნანინა
ბორია რდას, ჭვიმა რდასჷ
სქან მოულას მა ქივგინანქ,
კანკალეშა გამკომილე
უსქანეთი მუ ფქიმინა?
კანკალეშა გამკომილე
დიდოუ დო ნანინა
ნანინა დიდოუ
დიდოუ ნანა დიდოუ
დიდოუ ნანა დიდოუ
დიდოუ ნანინა
ნანინა
დიდოუ დო დიდოუ დო
დიდოუ დო ნანინა
სერ დო დღაში ართი მაფუ
სქან შარას გილვოჯინექი
სქან დუდი მიდამიღუო
შხვაქი, კარ-გიმოკილერქი?
სქან დუდი მიდამიღუო?
დიდოუ დო ნანინა
ო ყოროფა, სი ჭვილ დღაში,
გური მუჭო დომიხაში,
სერი იშენ სერი რე დო
უკუმელა მაფუ დღაში...
კანკალეშა გამკომილე
დიდოუ დო ნანინა...
ირი ყოროფა არ ვარენ,
ჩქიმი ვარნიჭარენ ჩქვაშა,
მა მყოროფტი მიჩქიტუ დო
გომქთირელე მა სი ჩქვაშა
მა მყოროფტი მიჩქიტუ დო
დიდოუ დო ნანინა...
იხი ორტას, მჭვიმა ორტას,
სქანი მოლვა გურიქ მიგნას,
ბაზი-ბაზი მოხთი ჩქიმდა,
უსქანელი მორო მუ პა?
ბაზი-ბაზი მოხთი ჩქიმდა,
დიდოუ დო ნანინა
ნანინა დიდოუ
დიდოუ ნანა დიდოუ
დიდოუ ნანა დიდოუ
დიდოუ ნანინა
ნანინა
დიდოუ დო დიდოუ დო
დიდოუ დო ნანინა
სერ დო დღათი არ დომაყვენ
დო ვიწკერ გზასქანი-კელე,
თი-სქანი მენდემიღუ-ი,
ჩქვაქ, ნეკნა გამანკილერიქ?
თი-სქანი მენდემიღუ-ი?
დიდოუ დო ნანინა
ო ყოროფა, სი ჭვერ დღაში,
გური მუჭო დომიფაში,
სერი ხოლო სერი რენ დო
მწკუფინერი მაყვენ დღათი...
ბაზი-ბაზი მოხთი ჩქიმდა,
დიდოუ დო ნანინა...


მარგალური
ლაზური
სი რექ ჩქიმი გურიშ მანგი
სი რერ ჩქიმი გურიშ წორი
სი რექ ჩქიმი გურიშ მანგი
უსქანეთ ვამოკო რინა მა...
მემიდინუ თოლს სინათლე,
ვარძირე-ნი მუ ფქიმინა, ნანა...
მუდგა დღასუ შერხვადი-ნი,
დარდი მაფუ გორჩქინელი,
ჩქიმი ბოში, სქანი ჭირი მა...
ამდღა ამსერ თისი ფივქრენქ,
სო შერხვადა, სო რძირე-ნი,
ჩქიმი ბოში, სქანი ჭირი მა...

ვოუ ნანა,
ვადმარინე უსქანეთი,
ვაგაფცუდა მა,
მუჭო ჩხომი უწყარეთი,
სქანი ჭირი მა,
ნანა გოლვაფირო ნანა,
ნანა სქანი ჭირიმა...
ნანა გოლვაფირო ნანა,
ნანა სქანი ჭირი მა...

გიჩქუდასუ უსქანობა
ვეკნმაგინე თენა ვარა მა....
სქან თოლეფიშ ინოჯინაშ
მეტი მა მუთუნ ვამოხვარუ, ნანა
მუ რე უკულ, გოლვაფირო,
ქოთქუანა გოშინერსუ,
ჩქიმი ბოში, სქანი ჭირი მა,
სქან ყოროფა უჯგუ ამდღა,
ულირსუ დო გააშინერსუ
ჩქიმი ბოში, სქანი ჭირი მა...
ნანა, ვადმარინე უსქანეთი,
ვაგაფცუდა მა
ჩქიმი თოლიგვირა ბოში,
სქანი ჭირი მა,
ნანა გოლვაფირო ნანა,
ნანა სქანი ჭირი მა...
სი რე ჩქიმი გურიშ მანგი
უსქანეთ ვამინონ სქიდალა...
გომინდუნუ თოლის თენა,
ვაგძირა-ში მორო მუ პა, ნანა...
მუნთხანი დღას მექხვადი მა,
დერდი მაყვენ ეჩქინერი,
ჩქიმი ბიჭი, სქანი ჭირი მა...
ამდღა ამსერ იჲა ვიზმონ,
სო მექხვადა, სო გძირა სი,
ჩქიმი ბიჭი, სქანი ჭირი მა...

ვოუ ნანა,
მუ პა, ბღურურ უსქანელი,
ვარ ვიმცუდერ მა,
მუჭო ჩხომი უწკარელი,
სქანი ჭირი მა,
ნანა გოგაღარი ნანა,
ნანა სქანი ჭირიმა...
ნანა გოგაღარი ნანა,
ნანა სქანი ჭირი მა...

გიჩქიტას სი უსქანობა
ვამახენენ, აჲა ვარნა მა....
სქან თოლეფიშ მეწკომილუშ
მეტი მა მუთუქ ვამიშველას, ნანა
მუ რენ უკულ, გოგაღარი,
თქვან-უნონან გოშინერი,
ჩქიმი ბიჭი, სქანი ჭირი მა,
სქან ყოროფა უჯგინ ამდღა,
ხთიმერი დო გოშინერის
ჩქიმი ბიჭი, სქანი ჭირი მა...
ნანა, მუ პა, ბღურურ უსქანელი,
ვარ ვიმცუდერ მა
ჩქიმი თოლიგვირა ბიჭი,
სქანი ჭირი მა,
ნანა გოგაღარი ნანა,
ნანა სქანი ჭირი მა...




მარგალური
ლაზური
სქან მასქვამა
სქანისთერი მსქვა
სქან მასქვამა სქან მადარა
ქიანასუ მითინ ვარე
ჩქიმ ხოლოს ვარექ, მარა
შორშე იშენ სქანით...
ჩქიმ ხოლოს ვარექ, მარა
შორშე იშენ ქუგუგალე...

ჰოუ ნანა ნანა ნანა,
ჰოუ ნანა ნანაია,
ვაფურინა გოლვაფირო,
ჩქიმი ჭიჭე მაფშალია…
ვაფურინა, გოლვაფირო,
ჩქიმი ჭიჭე მაფშალია...

გური მუჭო დომიხაში,
ვანორჩქვენო ცოდა-მარდი?
შორშა ვაიფურინუდუკონი
ჩქიმ დუდსი გუგოლუანდი...

ჰოუ ნანა ნანა ნანა,
ჰოუ ნანა ნანაია
ვაფურინა, გოლვაფირო,
ჩქიმი ჭიჭე მაფშალია…
ვაფურინა, გოლვაფირო,
ჩქიმი სქვამი მაფშალია...

სქან მასქვამა სქან მადარა
ქიანასუ მითინ ვარე
ჩქიმ ხოლოს ვარექ, მარა
შორშე იშენ სქანით...
ჩქიმ ხოლოს ვარექ, მარა
შორშე იშენ ქუგუგალე...

ჰოუ ნანა ნანა ნანა,
ჰოუ ნანა ნანაია
ვაფურინა, გოლვაფირო,
ჩქიმი ჭიჭე მაფშალია…
ვაფურინა, გოლვაფირო,
ჩქიმი სქვამი მაფშალია...
დომსქვანერი სქანისთერი
ქიანას ჟინ მითი ვარენ
ჩქიმ ხოლოს სი ვარე, მარა
მენდრაშე სქანითე...
ჩქიმ ხოლოს სი ვარე, მარა
გოგიხთა-მინონ მენდრალე...

ჰოუ ნანა ნანა ნანა,
ჰოუ ნანა ნანაია,
ვაგოფუთხა გოგაღარი,
ჩქიმი ჭიტა მაფშალია…
ვაგოფუთხა, გოგაღარი,
ჩქიმი ჭიტა მაფშალია...

გური მუჭო დომიფაში,
ვაგიჩქინი ცოდა-მარდი?
მენდრა ვაგოფუთხიკონი
თი-ჩქიმი გოგაღარატი...

ჰოუ ნანა ნანა ნანა,
ჰოუ ნანა ნანაია
ვაგოფუთხა, გოგაღარი,
ჩქიმი ჭიტა მაფშალია…
ვაგოფუთხა, გოგაღარი,
ჩქიმ მსქვალინა მაფშალია...

დომსქვანერი სქანისთერი
ქიანას ჟინ მითი ვარენ
ჩქიმ ხოლოს სი ვარე, მარა
მენდრაშე სქანითე...
ჩქიმ ხოლოს სი ვარე, მარა
გოგიხთა-მინონ მენდრალე...

ჰოუ ნანა ნანა ნანა,
ჰოუ ნანა ნანაია
ვაგოფუთხა, გოგაღარი,
ჩქიმი ჭიტა მაფშალია…
ვაგოფუთხა, გოგაღარი,
ჩქიმ მსქვალინა მაფშალია...


მარგალური
ლაზური
სი რექ ჩქიმი ბჟა დო თუთა
სი რერ ჩქიმი მჟორა, თუთა
სი რექ ჩქიმი ბჟა დო თუთა
მანათებელი სერიში
ჭირი ქობღოლამუდასუ, ნანა
სქანი სქვამი კისერიში, ნანა, ნანინა...
სქან თოლეფი მაჭუალი
მუჭო ალ გარგინოუნი
ვაი შური საყვარელი,
ჭახანს გინმოჯინოუნი...
ყოროფა, უბედური სქუა
შურო ვანორღვენო ჭკუა
ცაშა ულას აპირენქო? ნანა,
ვარჩანს, მუ გოხვარუ, სუა, ნანა ნანინა
სქან თოლეფი მაჭუალი
მუჭო ალ გარგინოუნი
ვაი შური საყვარელი,
ჭახანს გინმოჯინოუნი...
სი რექ ჩქიმი ბჟა დო თუთა
მანათებელი სერიში
ჭირი ქობღოლამუდასუ, ნანა
სქანი სქვამი კისერიში, ნანა, ნანინა...
სქან თოლეფი მაჭუალი
მუჭო ალ გარგინოუნი
ვაი შური საყვარელი,
ჭახანს გინმოჯინოუნი...
სი რე ჩქიმი მჟორა, თუთა
მათანაფალე სერიში
ჭირი ქომაღოდეეტას, ნანა
სქანი მსქვალინა ყალიში, ნანა, ნანინა...
სქანი თოლეფი მჭუმალე
ვალუნან ფარილისთერი
ვაი შური ოყოროფონი,
ჭიტა მემოწკერტეს-კონი...
ყოროფა, უბედური სქირი
ჩქარ ვარ გიღუტეენ ტვინი
ცაშა ოხთიმუ გინონი? ნანა,
ვაქჩანს, ნა დოგაჭირენ ფსვა, ნანა ნანინა
სქანი თოლეფი მჭუმალე
ვალუნან ფარილისთერი
ვაი შური ოყოროფონი,
ჭიტა მემოწკერტეს-კონი...
სი რე ჩქიმი მჟორა, თუთა
მათანაფალე სერიში
ჭირი ქომაღოდეეტას, ნანა
სქანი მსქვალინა ყალიში, ნანა, ნანინა...
სქანი თოლეფი მჭუმალე
ვალუნან ფარილისთერი
ვაი შური ოყოროფონი,
ჭიტა მემოწკერტეს-კონი...



მარგალური
ლაზური
სქან ჭირ ქობღოლამუდას
სქანი ჭირი ქომაღოდეეტას
სქან ჭირ ქობღოლამუდასი
სი ჩქიმ გურსუ ვადოხედა,
ნანინა. სქანი ჭირი მა...
დროთუ დუდი ქომოძირი
შურო ქუგოცოდუქუ-და,
ნანინა, სქანი ჭირი მა...
მა სი გიყორქი, დუდს გოგილუანქ
ვემმოტუა დო ვემმოდინუა,
ოუ ნანა, ოუ ნანა ოუ დუდს გოგილუანქ
ოუ ნანა, ოუ ნანა ოუ ვემმოდინუა...
ოუ ჭირიმა...
ქიანას შურო ვამიწონებუ
სქან გერე დო სქანი დარი
ნანინა, სქანი ჭირი მა,
მიყორქ დო მუ ფქიმინა?
ენა ვარე ჩქიმი ბრალი,
ნანინა, სქანი ჭირი მა...
მა სი გიყორქი, დუდს გოგილუანქ
ვემმოტუა დო ვემმოდინუა
ოუ ნანა, ოუ ნანა ოუ დუდს გოგილუანქ
ოუ ნანა, ოუ ნანა ოუ ვემმოდინუა...
ოუ ჭირიმა...
სქან ჭირ ქობღოლამუდასი
სი ჩქიმ გურსუ ვადოხედა,
ნანინა. სქანი ჭირი მა
დროთუ დუდი ქომოძირი
შურო ქუგოცოდუქუ-და,
ნანინა, სქანი ჭირი მა...
მა სი გიყორქი, დუდს გოგილუანქ
ვემმოტუა დო ვემმოდინუა
ოუ ნანა, ოუ ნანა ოუ დუდს გოგილუანქ
ოუ ნანა, ოუ ნანა ოუ ვემმოდინუა...
სქან ჭირი მაღოდეეტას
სი ჩქიმ გურის ვარდოხედა,
ნანინა. სქანი ჭირი მა...
თი სქანი მანი მოძირი
მა ჩქარ გურის მეგაჭვერ-ნა
ნანინა, სქანი ჭირი მა...
მა სი მყოროფი, ე ნა გოგიხთა,
ვარმემაშქვა დო ვარ გომდინა მა,
ოუ ნანა, ოუ ნანა ოუ ე ნა გოგიხთა,
ოუ ნანა, ოუ ნანა ოუ ვარ გომდინა მა...
ოუ ჭირიმა...
ქიანას ჩქარ ვარდომაწონენ
სქან მაჯგინე, სქანისთერი
ნანინა, სქანი ჭირი მა,
გყოროფ ედო მორო მუ პა?
აჲა ვარენ ჩქიმი ბრალი,
ნანინა, სქანი ჭირი მა...
მა სი მყოროფი, ე ნა გოგიხთა,
ვარმემაშქვა დო ვარ გომდინა მა,
ოუ ნანა, ოუ ნანა ოუ ე ნა გოგიხთა,
ოუ ნანა, ოუ ნანა ოუ ვარ გომდინა მა...
ოუ ჭირიმა...
სქან ჭირი მაღოდეეტას
სი ჩქიმ გურის ვარდოხედა,
ნანინა. სქანი ჭირი მა...
თი სქანი მანი მოძირი
მა ჩქარ გურის მეგაჭვერ-ნა
ნანინა, სქანი ჭირი მა...
მა სი მყოროფი, ე ნა გოგიხთა,
ვარმემაშქვა დო ვარ გომდინა მა,
ოუ ნანა, ოუ ნანა ოუ ე ნა გოგიხთა,
ოუ ნანა, ოუ ნანა ოუ ვარ გომდინა მა...

ჭირი: veba, nusibet, bela. ”სქანი ჭირი მა” = დერდი დო ჭირი სქანი მა მომჩას ღორმოთიქ
მაფშალია (მარგ.): ბულბული. მა-ფშალ-ია = მა-”ფშალ”-ე. ფშალა არ მძგუდაში ჯოხო რენ

იოსებ ნონეშვილი

ღმერთი და ხელები 

ღმერთი და ხელები

მაღალ ტახტრევანზე იჯდა მამაღმერთი,
თეთრი ღრუბლები ეწყო ბალიშებად,
მყინვარი შანდლად ედგა ,
შიგ მზე სანთლად ენთო
და ხალხს ელვის კვერთხით სურვილს ანიშნებდა.
წყალობა უფლისა თურმე ყველას მისწვდა ,
მიწის ყველა მკვიდრი თავისთან შეჰყარა ,
გაშლილ ხელისგულზე ედო დედამიწა ,
რომ კაცთა მოდგმისთვის გაეყო ქვეყანა .

მის წინ რიგში იდგენენ ზანგნი თუ არაბნი ,
ფრანგნი თუ..ვინ მოსთვლის ღვთის ნებას მინდობილთ .

ზიგს ველი არგუნა, ზოგს მთების ქარაფი,
ზოგს ცხელი უდაბნო, ზოგს ვრცელი მინდორი,
ზოგს მთა მოუწია, ზოგს მთის კალთები .
უფლის განაჩენი არ იყო სადაო .

მხოლოდ ამ გრძელ რიგში არ ჩანდნენ ქართველნი ,
რიგი და ქართველი? სადან სადაო

და როცა პირწმინდად დარიგდა მთა ბარი,
გოჯიც კი მიწისა არ დარჩა უბრალოდ,
უეცრად ჩვენები, სად იყვნენ სად არა ,
წარუდგნენ და ჰკითხეს:
ჩვენ რა ვქნათ უფალო?

მიწის ამზომველნი სულს ძლივსღა ღაფავდნენ ,
ფრიად დამაშვრალი ჩანდა თვით მეუფეც,
განცვიფრდა :
ვინა ხართ, სადა ხართ აქამდე ?
მთელი დედამიწა გავყავი მე უკვე...

ქართველნი გახლავართ,
გავშალეთ ნაბდები ...
შენი სადგეგრძელო თასები დავცალეთ,
რიგს ლხინი ვარჩიეთ, გაქეთ და გადიდეთ
და დაგვაგვიანდა ჰე ღმერთო მოწყალევ....
დავლოცეთ შენს მიერ შექმნილი სამყარო ,
მეუფევ მაღალო!

და რადგან ეს მიწა ყველას გაუყავი,
ცუდი თუ კარგი კუთხე გაეცი მთლიანად .
რა უყოთ, ნუ სწუხარ, შენ კარგად იყავი ,
ოღონდ დაგვიცალე ეს ერთი ფიალა!

.....ალპებად ,
ანდებად ,
თუ კავკასიონის მთებად ,
აიწიენ წარბები შეკრული...

სად დაგაბინაოთ?- არ არის იოლი,
ასეთი ლამაზნი.
მამაცნი
ერთგულნი...
სულ ყველა გავეცი, ბილიკიც, ჭიუხვიც ,
მარტო დავიტოვე პატარა წალკოტი,
იქ კალთა დავბერტყე სიტურფის , სიუხვის,
საჩემოდ სამოთხის ხეხილით ვამკობდი,
მე ჩემთვის მინდოდა მზიური ქედები
და რადგან მიწის სხვა ნამცეციც არ არის,
ზეცაში ვიცხოვრებ...
ხოლო ეს ედემი -
თქვენთვის დამითმია .
დე, იყოს ალალი!

და ასე წაბრძანდა ღმერთი ცათა შინა,
და ჩვენ დაგვიტოვა ღვთიური მთა-ბარი,
მიტომ საქართველოს რა არ გააჩნია
ქუხს მისი სიტურფის,
სიუხვის ამბავი...

შ. ნიშნიანიძე

პატარა გოგოს მამიკო უყვარს

არ აპანტურებს მურია ყურებს,
არ აფახულებს თოჯინა თვალებს,
პატარა გოგო სარკმელს გაჰყურებს:
უნდა მოვიდეს მამიკო მალე!
მხიარულ ქუჩებს მოწყენით უმზარს,
პატარა გული ვერ უძლებს ლოდინს,
პაწია ხელებს შემოჰკრავს უცებ:
-მამიკო მოდის...-მამიკო მოდის!
პატარა გოგოს მამიკო უყვარს...
-რა მომიტანე?-წივის, კისკისებს,
მიჩხრეკავს ჯიბეს ჩვეულ ლაღობით
და კონწიალობს ყელზე, კისერზე,
როგორც მშობლიურ ტოტზე ნაყოფი.
პატარა გოგოს მამიკო უყვარს...
ვინ რას დაუშლის პაწაწა თითებს,
ბუნჩულა თითებს, საყვარელ თითებს
და რას არ ითმენს, ო რას არ ითმენს,
მამიკოს ქუდი, მამიკოს მხრები,
მამიკოს თმები (თუ ქვია თმები).
ან რა სჯობია მამასთან თამაშს,
მამიკო მუდამ აცინებს გოგოს.
ბავშვის გალახვა არ იცის მამამ,
ბავშვმა რაიმე გატეხოს თუნდაც.
დარიალობენ აქეთ და იქით,
თამაშში ნეტა რა არის ცუდი?
ვეღარ მონახა მამიკომ წიგნი?
ვეღარ მონახა მამიკომ ქუდი?
-მამიკო მიდის!
-მამიკო მიდის!
ასტეხავს განგაშს ხმა მოტიტინე.
და იმუქრება პაწია თითით
-მეც წამიყვანე, თორემ ვიტირებ!
***
სულგანაბულა პატარა ბინა,
თიჯინას უკვე ღრმა ძილით სძინავს,
პატარა დედის კალთაში ყვინთავს,
თვალებზე ძილი ფარფატებს ბინდად.
ნუღარ უწყრები, დედიკო, ნუღარ,
თვალები ისევ ცრემლით აქვს სველი,
პატარა გოგოს მამიკო უყვარს,
პატარა გოგო მამიკოს ელის!

ბესიკი

ტანო ტატანო, გულწამტანო, უცხოდ მარებო,
ზილფო, მკლავებო, მომკლავებო, ვერსაკრავებო,
წარბ-წამწამ თვალნო, მისათვალნო, შემაზარებო,
ძოწ -ლალ- ბაგეო, დამდაგეო, სულთწამარებო,
პირო მთვარეო, მომიგონე, მზისა დარებო,
თვალთა ნარგისი, დამდაგისი, შეგშვენის მწველად,
ყელსა ბროლისა უტოლებსა, გველი გყვა მცველად,
გეხსნეს ხალები, მაკრძალები, ამარტის ველად,
ნარინჯნი ორნი, ტოლნი, სწორნი, მიქმოდენ ხელად,
მიწვევენ შენად შესამკობად, დამამწარებო!
ალვაო გეხსნეს, ორნო ნორჩნი, მოსარხეველნი.
ზარიფსა წელსა დაეკვირნეს, ქვეყანად მვლელნი.
ოდეს გნახვიდი, შევიმატნი ათასნი წელნი.
აწ დამლევიან ყოვლნი დღენი უცხო ვარებო,
ბაგემდუმრიად გიალერსებ, ბაგეო ვარდო.
თვალთა სურიან ხოლვა შენი, კეკელა მარდო.
გულს სწყურიან დამაშვრალსა, რას შეგაფარდო?
თუცა შენ დაგთმო, ვინღა ვპოვო, სად გავიზარდო?
უშენოდ ხილვა არავისი მსურს, შევიზარებო,
შენმა გონებამ მიმასგავსა მილეულ მთავრეს,
სიცოცხლის ნაცვლად მოვინატრი, სიკვდისა მწარეს.
მოდით, მიჯნურნო, შემიბრალეთ, მოვლეთ ჩემს არეს.
მკვდარი მიჯნური დამიტირეთ, დამფალთ სამარეს!
ვაჰ სიცოცხლეო, უკუღმართო, დანაცარებო!

ხალხური

დღეჲ სჯობავ თუ ღამეჲ?
ხალხნო, მე გკითხავ ამასა.
ღამე ნიადე კარგია,
დღეჲ სინათით სძალავსა.
ხმელეთზე მანათობელი
მზეჲ მაუდის თანაცა,
ცხვარ-ძროხა მაეფინება,
მაღლა მთას, დაბლა ჭალასა,
მააშრობს დილის ცვარ-ნამსა,
მწყერ ყანას ეტყვის სალამსა.
მაგრამ რო ღამე არ იყოს,
ისი ღმერთმ დაიფარასა!
რა დადგეს ღამის წყვდიადი,
ბევრსა უხარის ქალასა.
ძმობილთან წასვლა ღგულავის,
ძნელა რო დაეშალასა.
ვაჟასაც მოლოდინი აქვ,
არ უცდის პურის ჭამასა,
წავა, გაიგებს ლოგინსა,
გაიბუნბულებს ჩალასა.
გულშია გულის მისნადა,
თანა კი ფიქრობს ამასა:
"კი არა მამივიდეს, რა,
რომ რაით დაიშალასა?"
ქალ მიდის წყნარი ბიჯითა,
არ აჩუჩუნებს ჩალასა,
ამოიტოლებს ბოთლასა,
ჯალაფთად მანაპარავსა.
"რა ყინჩად დამძინებია!"
მოყმე დაიწყებს ზარვასა.
ქალ მალე გამააღვიძებს,
არც ალევიებს ხანასა.
ყბა რო ყბას გამეეტოლას,
მკერდი მკერდს შაახალასა.
უწინდელ ნაცნაურია,
ნადობს აღარას მალავსა, —
მემრ დაიწყებენ კოცნასა,
პირიდან ნერწყვის პარვასა.
დღე თუ ღამ, რომელი ჯობნის?
ხალხნო, მე გკითხავ ამასა.
ტურფა ქვეყანა თვალით ჩინს,
სიკეთით დღეჲ ძალავსა,
მუშაჲს სამუშავებლად,
სარჩოს შინ მოსატანადა,
ცხვარ-ძროხა მაეფინების,
ბალახს სძოვს მთასდ და ბარადა,
მანათობელი ქვეყნისა
მზეჲ ამუა თანაცა,
გააშრობს დილის ცვარ-ნამსა,
მწყერ ნანას ეტყვის ყანასა.


  

წუთისოფელი

წუთისოფელი რა არი?
აგორებული ქვა არი.
რა წამს კი დავიბადებით,
იქვე საფლავი მზა არი.

საცა სოფელში მიხვიდე,
სუყველგან ორი გზა არი.
შუაში არის ხმელეთი,
გარშემო დიდი ზღვა არი.

ყველა ადამის შვილი ვართ,
თათარიც ჩვენი ძმა არი.
თუ ქალი გეტყვის დობასა,
ის უკეთესი და არი.

აგრეთი გქონდეს გუნება,
ვით მოწმენდილი ცა არი,
თუ არ იწამებ ამასა,
მუცლით ნაშობი რა არი?


  

წარმავალია ნათელი, სულ მოსაჩვენრად ბრწყინდება,
ბინდისფერია სოფელი, უფრო და უფრო ბინდდება,
რა არი ჩვენი სიცოცხლე, ჩიტივით გაგვიფრინდება,
ჩვენს ნასახლარზეც ოდესმე ბალახი აბიბინდება.

იმასაც მოკლედ უვლია, გრძლად ვინც გვეგონა იარა.
შუქს ბნელი შესჭამს, ვარდს – ჭია, კაცის გულს – ჯავრის იარა,
მოვა სიკვდილი უჩინო, ერთ წამში აგვყრის იარაღს,
ჩვენ რას წავიღებთ სოფლიდან, სხვას არა წაუღია რა.

  

- იდუმლის კოშკო, მაღალო,
სასერიოზე დგახარო,
ქვეშ ქალნი მოგისხდებიან,
შენ, ჩრდილო, სითკენ წახვალო?

როგორ ვერ ხედავ, ყმაწვილო,
ულვაშაშლილო ახალო,
მეც ისე ვბრუნავ, როგორც შენ
ამ წუთისოფელს დახვალო


  

“რა ვქნისა” ციხე ავაგე,
ჯავრი შევაბი კარადა,
საიქიოდან მოიდენ
ამ ციხის სანახავადა.
ბევრი უარეს ციხესა,
კარ ვერ გატეხეს ძალადა,
მემრე თქვეს: დრო რომ მოალის,
კარ გაიღების თავადა.

  

ეკლის ადგილზე ამოსვლა
ეკლისა არის წესია
მოხუცი მომკის იმასვე,
რაც სიყრმით დაუთესია.

  

შენ, ჩემო დიდო იმედო,
კოშკო, ნაგებო კირითა,
კახეთს მოჭრილო ისარო,
ქალაქს ნაღებო ინითა!
წითელო მოვის პერანგო,
შვიდგან შეკრილო ღილითა.
ცავ, წმინდავ, ვარსკვლავიანო.
მზევ, დაფენილო დილითა,
უკვდავებისა წყაროო,
ნადენო ოქროს მილითა,
შენთანამც ყოფნით გამაძღო,
შენთანამც წოლა-ძილითა.

  

ნეტავი მოვკვდე ხის ძირსა,
ფოთოლი დამედინოსა,
მოვიდეს ქალი ლამაზი,
თვალს ცრემლი მოედინოსა.

  


მუმლი მუხასაო

მუმლი მუხასაო
გარს ეხვეოდაო,
მუმლი ჰქრებოდაო,
მუმლი წყდებოდაო,
ხე არ ხმებოდაო.
მუმლი მუხასაო
გარს ეხვეოდაო,
მუხა დამძიმდაო,
წყალში ჩავარდაო,
წყალი შეგუბდაო,
ნაპირს გადვიდაო,
მუმლი შეწუხდაო,
მალე დაიხრჩვაო,
მუმლი დაიხრჩვაო,
მუხა გადარჩაო.

  


ლექსი ვეფხვისა და მოყმისა

მოყმემ თქვა, პირშიშველამა,
შიბნ გავიარე კლდისანი,
მოვინადირენ, დავლახენ,
ბილიკნი ჭიუხისანი.
შამამხვდეს კლდისა თავზედა
ხორონი ჯიხვებისანი,
ჯიხვსა თოფ დავკარ ბერხენსა,
ჭალას ჯახნ იქნენ რქისანი.
შავვარდი ვეფხვსა ნაწოლსა,
დრონ იყვნეს შუაღამისანი,
ვეფხვი რომ წამამიფრინდა,
თვლანი მარისხნა ხთისანი.

შაიბნეს ვეფხვი, მოყმეი,
მაშინ დაიძრნეს მიწანი,
კლდეები ჩამაინგრივნეს,
შტონ დაილეწნეს ტყისანი,
დრო არარ დარჩა მოყმესა,
ხანი რო ჰქონდეს ცდისანი.
ფარსა უფარებს, ვერ ჰფარავს,
ვეფხვი ჩქარია კლდისანი,
გაზით გაართვნა კალთანი,
ჯაჭვისა ჯავშანისანი.
მოყმემაც ხელში იყარნა
ვადანი თავის ხმლისანი.
მაშინ გაუჭრა ფრანგულმა,
დრონ იყვნეს წაქცევისანი.
ვეფხვი კლდით გადმაეკიდა,
ჩამააწითნა ქვიშანი.
თაოდ კლდის თავზე შამაწვა
მოყმე სულამამდინარი,
ქვიშას მაჰღებავს წითლადა,
სისხლი ზედ ჩამამდინარი.
ვინ ეტყვის მაგის დედასა,
კარს უსხედს ქადაგ-მკითხავნი.
უერთოდ კი არ იხარჯნეს
ჩვენ მონადირის ისარნი.

იარებოდა დედაი
ტირილით თვალცრემლიანი,
ჩემს შვილს გზად ვეფხვი შაჰყრია
გაჯავრეული, ტიალი,
ჩემს შვილს - ხმლით, იმას - ტოტითა
დღე დაუღამდათ მზიანი.
არც ვეფხვი იყო ჯაბანი,
არც ჩემ შვილ შახვდა ჭკვიანი,
მათ დაუხოცავ ერთურთი,
არ დარჩენ სირცხვილიანნი.
ტირლით წყლულებს უხვევდა
ვეფხვის კლანჭებით დაჭრილსა,
შვილო, არ მახკვდი, შენ გძინავ,
დაქანცული ხარ ჯაფითა,
ეგ შენი კაბის კალთები
ტიალმა როგორ დაფლითა?
შენც იმის საფერ ჰყოფილხარ,
ხმალი ქნვაში გაგიცვდა.
არც იმან მოგცა მეტი დრო,
აღარც შენ დააცალია,
ვეღარც შენ დაიფარიე
შენ ხელთ ნაჭერი ფარია,
ვეღარცა ვეფხვმა ტოტები,
ხმალმა დაკუწა ძვალია.
მაგის მეტს აღარ გიტირებ,
შენ არ ხარ სატირალია.
ლაშქარში, მეგობარშია
არ იყავ საწუნარია.
მშვიდობით, ჯვარი გეწეროს,
ეგეც სამარის კარია,
ერთ შვილ ხო მაინც გაგზარდე,
ვეფხვებთან მეომარია.

ხან ვეფხვი, ხან თავის შვილი
ელანდებოდა მძინარსა,
ხან ვეფხვი ვითომ იმის შვილს
ტანზეით აყრის რკინასა,
ხან კიდენ იმისი შვილი
ვეფხვს გადაავლევს ყირასა.
აი, ამ სიზმრებს ხედავდის,
გამაეღვიძის მტირალსა.
ხან იფიქრებდა, უდედოდ
გაზრდა ვინა თქვა შვილისა,
იქნება ვეფხვის დედაი
ჩემზე მწარედა სტირისა.
წავიდე, მეც იქ მივიდე,
სამძიმარ უთხრა ჭირისა,
ისიც მიამბობს ამბავსა,
მეც უთხრა ჩემი შვილისა,
იმასაც ბრალი ექნების
უწყალოდ ხმლით დაჭრილისა!

  


შემომეყარა ყივჩაღი

შემომეყარა ყივჩაღი
სამზღვარსა მუხრანისასა.
პური მთხოვა და ვაჭმიე,
ვურჩევდი თავთუხისასა.
ხორცი მთხოვა და ვაჭმიე,
ვურჩევდი ხოხობისასა.
ღვინო მთხოვა და ვასმიე,
ვურჩევდი ბადაგისასა.
ცოლი მთხოვა და ვერ მივეც
მიმყავდა სიდედრისასა, -
ან კი ცოლს როგორ მივსცემდი,
შვილსა გაზრდილსა სხვისასა.
ხელი მოჰკიდა, აკოცა,
მოზიდნა ნაწნავს თმისასა.
შესტირა საბრალო ქალმა:
„ვაი, ცოლს ცუდის ყმისასა“.
მეც გულმა ვეღარ გამიძლო,
მოვზიდნე ვადას ხმლისასა,
უმალვე იმან დამასწრო,
ელვასა ჰგვანდა ცისასა, -
ახლა მე შემოვუქნიე,
ვენდვე მადლს ლაშრის ჯვრისასა.
გავჭერი ცხენი და კაცი,
წვერიც ვუწვდინე ქვიშასა, -
არ იყო ღირსი, მოშორდა
ცქერას წითელის მზისასა.
აქეთ მე ვკვდები, იქით – ის,
ქალი წავიდა სხვისასა.

აკაკი შანიძე

ქართული ეროვნული ჰიმნი
(ალიფაშას ხმაზე)


აბა ფხიზლად ქართველებო,
მივჰყვეთ მამა-პაპათ კვალსა!
წარსულს გრძნობით ვიგონებდეთ,
ჩავუფიქრდეთ მომავალსა!
ცალი თვალი პონტოსაკენ, ნუ
ვაშორებთ გურგანს ცალსა!
ყური ვუგდოთ გურჯი-ბოღაზს
და ნუ ვაღებთ დარიალსა!

მოსწონდათ და ახლაც მოსწონთ
ჩვენი ქვეყნის მთა და ველი,
მზით დამწვარი ჰიჯაზელი,
გაყინული ჩრდილოელი,
სპარსი, თურქი, ლეკ-მონღოლი,
ბერძენი თუ რომაელი,
ყველა ჩვენსკენ ისწრაფოდა
ყველა მაშრიყ-მაღრიბელი.

იყო დრო , რომ მმართველობა,
სამართალი გვქონდა სხვისი,
ბაღდათსა თუ ყარაყორუმს გზები
გვედო ათას დღისი.
მტრისგან ბევრჯერ დარბეულა
ტფილისი და ქუთაისი,
იმედს მაინც არ ვკარგავდით
- სული გვახლდა შოთაისი.

სად არ დგმულა ჩვენი ფეხი?
სისხლი სად არ დაგვიღვრია?
ერანს, თურანს, ავღანისტანს-
ყველგან ჩვენი ძვლები ჰყრია.
ფიცხელ ომში გაკვირვებულთ
ევფრატ-დიჯლა დაგვიშვრია,
ჩვენის სისხლით შეღებილი
ვისლა დღესაც არის მღვრია.

ოთხი დიდი სახლმწიფო
მოგვიჭამ-დაგვიცვეთია:
სადღა არის ძველი რომი, ან
ძლიერი სპარსეთია?
არაბების ძლიერება, ამბობენ,
დღეს ზღვის წვეთია.
ვის ახსოვან მონღოლები?
სხვების ბედიც აგეთია!

ამი ათას წელზე მეტი გვიცხოვრია
როგორც ერსა.
მრავალ შავ დღეს მოვსწრებივართ,
მაგრამ ბევრსაც ბედნიერსა.
უსიკვდილოდ არვის ვუთმობთ
ჩვენს სამშობლოს მშვენიერსა.
გვიმღერნია, კვლავაც ვიმღერთ
ჩვენს ტკბილ მრავალ-ჟამიერსა.

სანამ იდენს ალაზანი, ჭოროხი და
რიონ-მტკვარი.
სანამ თავზე მცველად გვადგას
ცივ- გომბორი,ლიხ-მყინვარი,
არ მომკვდარა,არც მოკვდება
საქართველო მოცინარი,
მეტად აღარ შემცირდება მისი
სივრცე, მისი მზღვარი.

აბა ფხიზლად ქართველებო,
მივჰყვეთ მამა-პაპათ კვალსა!
წარსულს გრძნობით ვიგონებდეთ,
ცავუფიქრდეთ მომავალსა!
ცალი თვალი პონტოსაკენ, ნუ
ვაშორებთ გურგანს ცალსა!
ყური ვუგდოთ გურჯი-ბოღაზს
ნუ, ნუ ვაღებთ დარიალსა!

5 დეკემბერი, 1917 წ. დედაქალაქი.

აკაკი

მუხამბაზი

რომ იცოდე ჩემი გულის დარდები,
გეფიცები, ტურფავ, შეგიყვარდები!
ცაზედ მზეა, ქვეყანაზედ შენა ხარ!
შეცდომით ძირს ჩამოსული ზენა ხარ.
შაქრის გულო, ბულბულისა ენა ხარ!
სიხარულო, ჩემის ცრემლის დენა ხარ!
ეკლით ნუ მჩხვლეტ... დამიბრუნე ვარდები!
რომ იცოდე ჩემი გულის დარდები,
გეფიცები, ისევ შეგიყვარდები!

სიყვარული ისა სჯობს, რაც ძველია!
საუკუნო მეგობრობის მცველია!
ახალი კი დროებითად მწველია
და ყმაწვილთა მხოლოდ სანატრელია.
შენ ერიდე! მოიფარე ფარდები!
რომ იცოდე ჩემი გულის დარდები,
გეფიცები, ქალო, შეგიყვარდები!..

ჩემსავით რომ შეგიყვაროს, ვინ არი?
ვინ გაღმერთოს ციურად მომცინარი,
თუ არ მევე?.. გინდა ვიყო მძინარი,
შენი სახე მაინც ჩემ თვალ-წინ არი,
თუ გამიქრა, კლდეზედ გადავვარდები!
რომ იცოდე ჩემი გულის დარდები,
გეფიცები, ისევ შეგიყვარდები!

აწ რაღა ვარ, შენგან ტრფობას ჩვეული?
ვეხეტები გზა-და-კვალ აბნეული!
ლხინს ვშორდები, ჭირისაგან წვეული!
გაყრის წამი ჩვენი იყოს წყეული!..
სჯობს, შევრიგდეთ! ფეხ-ქვეშ დაგივარდები!
რომ იცოდე ჩემი გულის დარდები,
გეფიცები, ისევ შეგიყვარდები!

* * *

როტშილდისა ქონება მე, შექსპირისა გონება მე,
ყველაზედ - უფროსობა,
შენი კი - მონობა მე!

შევარდნისა ფრენა მე! ბულბულისა სტვენა მე!
და შენგამო, შენგან მე -
ტკბილი ცრემლის დენა მე!

სხვა ვინატრო რაღა მე, რაღა დღე და რა ღამე!
როცა შენმა სიშორემ
გულის დამიდაღა მე!

* * *

არც მყვარებია, არც მიყვარს,
არც მდომებია, არც მინდა,
არც მწამებია, არცა მწამს
შენს გარდა კიდევ სხვა წმინდა!

ზვიად გამსახურდია

ალბათ თითონ ღმერთი ირჩევს - უცნაური რამეა,
ქრისტეშობა თითქმის მუდამ საოცარი ღამეა,
დეკემბერი დააჭენებს ყინვით ნახატ ეტლებსა,
ამ ღამით ხომ წამებული ქრისტე იშვა ბეთლემსა,
მერ ზეცად აღევლინე, არ გიგუეს მიწაზე.
ნუთუ აღარ დაბრუნდები ცოდვილ დედამიწაზე?
ზეცად წასულს, უკან მოგყვა ლოცვა - ცრემლის დამდენი,
ქვეყნად ერთი ქრისტე დარჩი და იუდა რამდენი.
ალბათ მისთვის გაიაფდა ღალატი და გაცემა,
ფეხზე დგომა არის ძნელი, ადვილია - დაცემა!
მეც დავრწმუნდი, არ გამქრალა ქვეყნად შური და მტრობა,
მეც მომიწევს ლეონარდოს საიდუმლო სერობა,
და წარსული სიზმრად მექცა, მომავალი ოცნებად.
მეგობარი ვეღარ მიცნობს, მნახავს და გაოცდება.
ქრისტეშობას, სხვა ჩემს გარდა, სევდას ვინ დაიბედებს.
ძველი წელი ხსოვნას მართმევს, ახალი კი იმედებს.
ქრისტე აღსდგა! ქრისტე აღსდგა, ჩემი სული ცას უხმობს.
ჭეშმარიტად! - კვლავ იუდა ნიშნისგებით მპასუხობს,
თუმცა შუბლზე სამარცხვინო დაღი მინდა დავაკრა,
ჯვარს ვერ ვკადრებ, ქრისტეს მერე ზედ იუდა გავაკრა.
შერცხვენილი, წაწყმედილი, ეგდოს, ქვეყნად ეთრიოს,
ხოლო შენზე მრავალ მლოცველს კვლავაც ღამე ეთიოს.
რწმენად ძნელად გადარჩება, ხატი უფრო ადვილად,
ქრისტე აღსდგა ჭეშმარიტად, ქრისტე აღსდგა ნამდვილად!

1992 წლის 7 იანვარი.

მურმან ლებანიძე

ჩემო თვალნათელო, ჩემო სანატრელო,
ოდესმე დიდი ყოფილა საქართველო.

ყოფილა დავით მეფე – აღმაშენებელი,
ყოფილან ოპიზრები – გასაშტერებელი;

ყოფილა მოდრეკილი, ყოფილა ცურტაველი,
რასაც მოჰყოლია შოთა რუსთაველი...

ჩემო მიმინო და ჩემო ფრთანეთელო,
ოდესმე დიდი ყოფილა საქართველო.

ყოფილა ნიკოფსით – დარუბანდამდე
გაჭენებული და გამოჭენებული,

რტოებგაშლილი და გამოჩინებული,
ყოფილა ორ-ზღვას-შუა აღმოცენებული.

ფიე, საქართველოს ჰყოლია ვასლები!
თამარს უკრეფია სულ ოქროს ვაშლები!

ტევრი გვიწალდია, ისე გვიზარდია,
რომ გავმზადებულვართ ახალ ბიზანტიად.

მაგრამ უცაბედად მატლი არეულა,
ბორბალი უკუღმა დატრიალებულა.

ჩვენთვის მონღოლია პირველი სასჯელი,
მონღოლს მოჰყოლია თურქი და სპარსელი.

ტურფა საქართველო ყორნებს წაუღიათ,
სპარსეთს და ოსმალეთს შუაზე გაუყვიათ.

ჩაშლილა თვალი და ჯაჭვი ჩარღვეულა,
იყალთო დაკეტილა, გელათი დანგრეულა.

ოთხ მეფეს
სულ სისხლის ცრემლებით უცრემლია,
ოთხივეს საბრალო ლექსები უწერია.

– რა დროს ლექსიაო, მოუკვდა პატრონი! –
ხმლით შემოვარდნილა ერეკლე – ბატონი...
ამას მოჰყოლია:
„ვაჰ, დრონი! ვაჰ, დრონი!“

ჩემო თვალნათელო, ჩემო ფრთანათელო,
ოდესმე დიდი ყოფილა საქართველო!

1969

ირაკლი აბაშიძე

ხმა კატამონთან
(წიგნიდან პალესტინა, პალესტინა)

“ – ო ენავ, ჩემო, დედაო ენავ,
შენ, ჩვენო ნიჭო, სრბოლავ და ფრენავ,
შენ, ჩვენი სუნთქვის დიდო ალამო,
შენ, ჭირთა ჩვენთა ტკბილო მალამო,
შენ, კირო ჩვენო ქვათა და კირთა,
შენ, ერთი შემრჩი სამარის პირთან.

ნათესავს ათასს, მეგობარს ათასს,
მრუდსა და მართალს, მტერთა და ძმათა
დავშორდი, მორჩა, ყველა მოთავდა:
მშვიდობა ვუთხარ ყველა მოკვდავთა,
მხოლოდ შენ უკვდავს, მხოლოდ შენ მარადს,
შენ – ერთს, შენ ვერ გთმობ სამარის კარად.

თუ რა მზე მწვავდა, თუ რა მზე მწამდა,
უტკბილეს დღეთა, უტკბილეს წამთა,
უტკბესი შენ ხარ, ენავ დედაო,
შენ მწარე ლხინო, ტკბილო სევდაო,
შენ ყოვლის მთქმელო, ყოვლის არმთქმელო,
შენ, გმირთა გმირო, ბრძენო ქართველო,
წარსულის ძეგლო, წინ გამხედავო.

ქვესკვნელში მძრომო, ცაში მჭვრეტელო,
ხან ფუნჯო ჩემო, ხან საჭრეთელო,
შენ, აკვნის ჰიმნო, ცრემლო სამარის . . .
იბერის ენავ, ენავ თამარის. . .
შენ, ნიჭო ჩემო, სრბოლავ და ფრენავ,
დედაო ენავ, დედაო ენავ!

დაეცეს, იქნებ, სიმაგრე ყველა,
მოისრას, იქნებ ყველა ყმა ველად,
დაედოს მტერი ყველა დიდ ხსოვნას,
დააკვდეს აზრი ნაპოვნის პოვნას,
ყოველ ნერგს, იქნებ, დაატყდეს მეხი,
ყოველ ძეგლს, იქნებ, დაედგას ფეხი,
მხოლოდ შენ უჭკნობს, შენ ხატად ქცეულს,
რა დრო, რა დასცემს შენს უკვდავ სხეულს?

ო ენავ, ჩემო, დედაო ენავ,
შენ, ჩვენო ნიჭო, სრბოლავ და ფრენავ,
შენ, ჩვენი სუნთქვის დიდო ალამო,
შენ, ჭირთა ჩვენთა ტკბილო მალამო,
შენ, კორო ჩვენო ქვათა და კირთა,
შენ, ერთი შემრჩი სამარის პირთან.

გიორგი ლეონიძე

არ დაიდარდო, დედაო!


ღიმილის ბიჭი ვიყავი, ბეჭზედ არწივი მეხატა,
ცხრამეტი წლისა შევსრულდი, ოცი არ გადამეხადა,
სამშობლოს დროშა მეჭირა, მტერს ვეცემოდი მეხადა!

ვისაც უნდოდა ქართველი, რომ გამხდარიყო ხიზანი,
დავკარი, ვიყავ მართალი, ვით ჩემი ტყვიის მიზანი. . .

ნუ დაიდარდებ, დედაო, მწარე სიკვდილის სევდასა.
დღეო გადიდდი, გადიდდი, შვილი ეყრება დედასა!

არ დაიდარდო, დედაო, რაც მე სიკვდილით გაწყინე;
მე შენი ძუძუს ნათელი, საქვეყნოდ გამოვაბრწყინე.

მე გაგიხუნე ლეჩაქი, მაგრამ დაგხურე შუქური,
სამშობლოსათვის დავთხიე სისხლ-ცვარი სიჭაბუკური.

მე არ დამკარგავს სამშობლო, სულ ვეხსომები ლევანი,
სანამდე საქართველოში იწურებოდეს მტევანი . . .


მტერთან ჩემ სიკვდილს ნუ იტყვით, დამალეთ ჩემი სამარი,
თუ მტერმა გკითხოს, უთხარით, კრემლშია სტალინთან არი!

და თუ სტალინმა მიკითხოს, უთხარ არ ვიყავ ჯაბანი,
იქ ვდგევარ, სადაც ნათობენ სტალინის მამა-პაპანი!

ცხრა ძმამ მეათედ მიმიღეს, პირზე მაყარეს ვარდები,
დაჭრილს, დამძრალს და გზადაღლილს დამხურეს მუზარადები.


თუ გაუჭირდა სამშობლოს, კვლავ ცეცხლით დავიდაგებით,
ჩვენ გამოვამტვრევთ საფლავებს, ხმლით ქართლის მთებზე დავდგებით.

არ დაიდარდო, დედაო, ნუ მიეცემი სევდასა.
დღეო გადიდდი, გადიდდი, შვილი ეყრება დედასა!

ლადო ასათიანი

საქართველოში

საქართველოში იბადებოდნენ
და შემდეგ მუდამ წუხდნენ ამაზე:
ეჰ... წუთით მაინც დაბრუნდებოდეს
ჩვენი ბავშვობა და სილამაზე.

თავს არ მოიკლავს ქარველი არა,
ის შეიძლება,ბრძოლაში მოკვდეს
ერთი იმედით: სიცოცხლე მარად
გაგრძელდეს ქვეყნად და განმეორდეს.

საქართველოში როცა კვდებოდნენ,
უფრო და უფრო წუხდნენ ამაზე:
ეჰ,წუთით მაინც დაბრუნდებოდეს
ჩვენი ბავშვობა და სილამაზე!

ჩვენ ვაჟკაცობა ძველთაგან მოგვდევს,
ყველამ გაიგოს,ყველამ იცოდეს!
ჩვენ,შეიძლება, ბრძოლაში მოვკვდეთ,
მაგრამ არც მაშინ ვტოვებთ სიცოცხლეს.

რადგან სიცოცხლე ასე ნავარდობს,
სიკვდილის ყველა კარი ჩარაზეთ
და იმ ბედნიერ დღეს გაუმარჯოს,
როცა ჩვენ გავჩნდით ამ ქვეყანაზე! 


   

სალაღობო

ხომ ლამაზია ეს ჩემი ცოლი,მაგრამ მე უფრო ლამაზი მინდა,
ატმის ხესავით აფეთქებული და მოქნეული გავაზივითა.
ხომ ლამაზია ეს საქართველო,მაგრამ მე უფრო ლამაზი მინდა,
ფართოდ გაშლილი და მოხატული თამარ დედოფლის დარბაზივითა.

"კაცის გული ისეთია,
ვით მორევი შავი ზღვისა:
რაგინდ კარგი ცოლი ჰყავდეს,
მაინც ენატრება სხვისა!"

დაუკარით,რომ ძველ ხანჯალს ელდა ეცეს,
გაისარჯოს და ბრძოლაში დაიხარჯოს!
გაუმარჯოს საქართველოს მზეს და ზეცას,
საქარველოს ძლიერებას გაუმარჯოს!

დაუკარით! ჯერ ხომ სისხლი გვიდგას ძარღვში,
ჯერ ხომ საროს ფოთლებიარ გასცვენია,
ჯერ ხომ მცხეთის სვეტიცხოვლის დიდ ტაძარში
საქართველოს ცხელი გული ასვენია!

დაუკარით! და იმღერეთ ისე მაგრად,
რომ ფილტვები გვეტკინოს და დაგვებეროს!
დაუკარით,რომ ჭაბუკნი ვიყოთ მარად,
რომ ცხოვრებამ ვერასდროს ვერ დაგვაბეროს!

დაუკარით! და იმღერეთ შადიანი,
ფიცხელ ომში რომ მღეროდა მაჩაბელი.
დაუკარით ძველებური დარდიანი,
დაუკარით არწივების ასაფრენი!

ცხრა ლახვარი რომ დამარტყათ ცხრაჯერ გულში,
მტრის ჯინაზე ცხრაჯერ მწარედ გავიცინებ,
დავიღლები საქართველოს სიყვარულში,
სასთუმალზე ერთხელაც არ დავიძინებ!

დაუკარით! მოასწარით,თორემ ჰერი...
და სიბერეც ძუ მგელივით მოგვიხტება.
დაუკარით ძველებური მოსალხენი
შავგვრემანებს შავი ჩოხა მოგვიხდება!

დაუკარით ძველებური ლოთიანი,
საათნოვა რომ მღეროდა შაიათანთან,
დაუკარით! განა ყველა ლოთი არი?!
განა ყველა სიყვარულით დაიშანთა?!

დაუკარით ძველებური ლოთიანი,
თორემ დარდი ღრუბელივით გასივდება,
გაფრინდება სიყმაწვილე შფოთიანი,
წრფელი გული,ცხელი გული გაცივდება!

"ვაჟკაცსა გული რკინისა,
აბჯარი თუნდა ხისანი,
თვალნი ქორებულ მხედავნი,
ზედ მუხლნი შავარდნისანი".

ხომ ლამაზია ეს ჩემი ცოლი,მაგრამ მე უფრო ლამაზი მინდა,
ატმის ხესავით აფეთქებული და მოქნეული გავაზივითა.
ხომ ლამაზია ეს საქართველო,მაგრამ მე უფრო ლამაზი მინდა,
ფართოდ გაშლილი და მოხატული თამარ დედოფლის დარბაზივითა!


   

 კრწანისის ყაყაჩოები

ჰეი,თქვენ,არაგველებო,გაუმაძღარნო ომითა,
თქვენს საფლავებთან მოსვლა და მუხლის მოდრეკვა მომინდა.
შავჩოხიანო ვაჟკაცო,ჭრილობა ხომ არ შეგეხსნია ?!
ეს სისხლი არის,თუ მართლა ყაყაჩოების ცეცხლია ?!
შავჩოხიანო ვაჟებო,ასე რამ გაგახალისათ,
ჟრიალი ხომ არ მოგესმათ ოჟა ჯურხაის ფარისა ?!
სიმღერა ხომ არ მოგესმათ პატარა კახის ხმალისა ?!
იქნებ,მე თვალი მატყუებს,ზეცა მაბრმავებს კრიალა,
მაშინ თქვენ თვითონ აღსდექით და მარქვით ომახიანად:
თუ არც ყაყაჩოს ცეცხლია და არც ახალი იარა,
მა ეს ბებერი კრწანისი რა ძალამ ააბდღიალა ?!
ჰეი,თქვენ, არაგველებო,გაუმაძღარნო ომითა,
თქვენს საფლავებთან მოსვლა და მუხლის მოდრეკა მომინდა.

ანა კალანდაძე

ფეხი დამადგით. . .


ფეხი დამადგით,
გულზე დამადგით ფეხი ყოველმან,
წყალობა ჰყავით...
საქართველოის ყოვლის მპყრობელმან
ვისურვე, დავით...
ფეხქვეშ გაცვითეთ საფლავის ლოდი
ყურძნის მტევნებით...
-ასეთი ცოდვა რა გაქვს მეფეო,
მიუტევები,
ღირსმსახურებდი ქართულ მიწა-წყალს,
რაი გადარდებს?
გასწიე იგი "ნიკოფსიითგან
დარუბანდამდე"...
თუ, ეს მაღალთა თავმდაბლობაა
ოდით და ოდით?
თუ ცოდვილი ხარ, მაშინ, მეფეო,
რაღა ქმნან ცოდვილთ
სულის სიმშვიდის, სულის სიმშვიდის
ვერსით მპოველთა?
-გულზე დამადგით, ფეხი დამადგით,
გულზე ყოველთა....

მუხრან მაჭავარიანი

საბა

ორბელიანი ლუდოვიკო მეთოთხმეტესთან
ალოდინეს და...მეთხუთმეტე კაცად შევიდა.


ცამეტი ლუდოვიკო კედლიდან იყურება.
ციცას ეფერება ლუი მეთოთხმეტე.
ხალხს ხმა დაუკარგა მეფის სიყრუემა,
მეფეს ხალხზე უფრო კატა ეცოდება.


ხელმწიფემ საბას ნაუბარი მოისმინა რა:
- ოჰ...ოჰ...ოჰო! - თქვა და
თითქოს კიდეც ინანა.


მაგრამ ამითი არაფერი გამოვიდა რა
(საბას ხმა როდი წააგავდა კნავილს კატისას).
რაც შეიტანა, ისევ ის გამოიტანა
იმ სახელგანთქმულ ვერსალიდან ელჩმან ქართლისამ.


- წვიმა რა არი!
საბას კაბა დაუსველა რამ?!
- თოვლი არ არი!
საბას თავი გაუთეთრა რამ?!
- ყინვა არ არი!
სულხან საბას აკანკალებს რა?!
- რამ დაასველა?!
- რამ დათეთრა?!
- რა აკანკალებს?!


საქართველოა
მისთვის:
წვიმაც,
თოვლიც და ყინვაც!..



...მზე ეთხოვება ალბათ ახლა ტურფა ტანძიას...
ეს სიცხადეა, სულ-საბავ, თუ ფანტაზია?!


დედის ცრემლები ყაყაჩოს და ბალახებს აწვიმს,
ალვის ჩეროში სტირის დედა შვილს მოტაცებულს,
სტამბოლში შვილი დედას სტირის, - ჰყიდიან ყმაწვილს
(სჭვრეტენ ჯვარის წინ
წმინდა ნინოს, მუხლზე დაცემულს).


- რამდენს აფასებ მაგ პატარას?-ჰკითხა სპარსულად
საბამ სპარსელს და მოუთმენლად ელოდა პასუხს.
- უი, ქართველი მეგონა და სპარსი ყოფილა!-
წარმოსთქვა ბალღმა, ყური მოჰკრა რა საბას სპარსულს.


- არა, პატარავ, ქართველი ვარ, ქართველი, გესმის?!
- უი, დედასთან წამიყვანე, წამიყვან ძია?..
საბას ცრემლები მოეძალა, ატირდა კაცი,-
თავის ბალღობა გაახსენდა, თავის ტანძია.


ვით ეს ყმაწვილი - საქართველოც ასე მცირეა,
საქართველოსაც, ვით ამ ყმაწვილს, ასე ჰყიდიან.
საფრანგეთს ვთხოვოთ:გვიშველოსო, - სასაცილოა!
შენი ვახტანგი ლუდოვიკოს ფეხზე ჰკიდია.


ასე ფიქრობდა სულხან-საბა ხელჯოხიანი.
მხარდამხარ საბას ის პაწია ბიჭი მოსდევდა...
- მოგწყინდა განა უნაყოფოდ, ელჩო, ყიალი?
გულს ნუ გაიტეხ! - მუხა კვლავაც შეიმოსება!

* * *

მიწავ ჩემო


შენი, მიწავ ჩემო,
ვინც კი იცის გემო;
როგორ დავიჯერო, -
თავს არ შემოგევლოს!

იმერეთო ქვემო,
იმერეთო ზემო, -
სიყვარულო ჩემო,
სიხარულო ჩემო...
ძამა გურულებო,
ჯიმა სამეგრელო,
ძმაო ქართლ-კახეთო,
მესხეთ-ჯავახეთო;
მარნის ჩვენის ეშხი
მტერსაც ჩავახეთქოთ,
ოღონდ ჩვენს საქმეში
ნაკლებ ჩავახედოთ.

დიდგორისა ველო, -
ახლა ცრემლისმგვრელო,
კრწანისისა ველო, -
დღესაც გულისმკვლელო...
რაღა გავაგრძელო,
მთელო საქართველო, -
სასოებავ ჩვენო, -
რა ვქნა, რა გიშველო!

შენი მიწავ ჩემო,
ვინც კი იციდ გემო;
როგორ დავიჯერო, -
თავს არ შემოგევლოს!
* * *

გოდება ცოტნესი

(უკვე ღრმად მოხუცისა)
ციკლიდან „მონღოლის უღელი“


ეს რაი გვიყავ?! -
ეს ვის ხელში ჩაგვყარე ზენავ?! -
გვრიტ არს ამასთან შედარებით თვით ყრუ მურვანი!
კაცი დავბერდი,
მე ამათი გავიგე ვერრა;
ჩვენი ამ რეგვენთ
არამარტო არ მოსწონთ ენა,
ასე განსაჯე,
გვიწუნებენ ზოგჯერ პურ-მარილს.

თავი თვითეულს ისე ყინჩად უჭირავს ჩვენში, -
თითქოს ის ჩვენთან კი არ იყოს,
ჩვენ ვიყოთ მასთან...
ასი წელია სულსა ღაფავს ქართლი მათ ხელში
და კიდევ ასე,
ღმერთმა იცის, - რამდენხანს გასტანს.

კი, მაგრამ, ღმერთი აღარაა?! -
სადაა?! - თუა?! -
ასე აბუჩად შეიძლება აგდება ერის?!
ბედი ქართლისა გადაწყვიტა ვინც ორწყალშუა,
ჩვენი უმტრესი ის გამოდგა დაბოლოს მტერი.

რაც მოვითმინეთ, მოთმინებად, მე მგონი, კმარა! -
დროა მივბაძოთ გმირთა ძველთა, -
კაცთა უწინდელთ!
ცოტნეს თავისი წელზე ერტყას დადიანს ხმალი
და საქართველოს, მამულს მისას, ასე უჭირდეს?!

კი, მაგრამ ღმერთი აღარაა?! -
არადა როა!?
ვაი დედასა! - რა უბრალოდ წავაგეთ ჭკუა!
ვის შევეყარეთ! -
ეს ვინცხაა, - მურვანზე ყრუა!
როგორც ვიყავით,
ვიმყოფებით კვლავ ორწყალშუა!

* * *

უნდა იცოდე

შენ რომ ქუჩაში ვაჟი გხვდება
ყოველდღე თითქმის,
ხან მოწყენილი,
ხან მხიარული...
ვაჟი -
სიმაღლით
შენზე ერთი მტკაველით დიდი,
მძიმე ნაბიჯით მოსიარულე,
ის როცა ფიქრობს -
შენ ხარ ხოლმე იმისი ფიქრი.

ღიმილი შენი
არ გეგონოს შენ მარტო შენი.
ცრემლაც ნუ ჩასთვლი
ნურასოდეს
შენ მარტო შენად.
ღმერთმა ნუ ჰქნას და...
შენ რომ იყო გადასარჩენი -
თავს არ დაზოგავს
ის ვაჟი შენს გადასარჩენად.

შენ რომ ქუჩაში ვაჟი გხვდება
ყოველდღე თითქმის,
ხან მოწყენილი,
ხან მხიარული...
ვაჟი -
სიმაღლით
შენზე ერთი მტკაველით დიდი,
მძიმე ნაბიჯით მოსიარულე -
შენი ერთგული კაცია იგი!

* * *

შენ, სისხლო ჩემო

შენ –
სისხლო ჩემო –
სად არ დაღვრილო…
შენ –
სად არ გხვრეპდა შავი ყორანი.
ვინ გაგაკვირვოს, 
რამ გაგაკვირვოს, -
ნადიდგორალი,
ნაშამქორალი.
შენ –
სისხლო ჩემო –
შენი ღვაწლია, 
რამაც აქამდეც კი მოაღწია:
სვეტიცხოველი…
ხანძთა… 
ვარძია
და ისიც, -
რაც მტერს წარუტაცნია…
შენ –
სისხლო ჩემო –
შენი დინება
ვეფხისტყაოსნით ხშირად მიგრძვნია…
სიტყვა,
რომელიც გეჩოთირება,
ვცდილობ, გაშორო,
რაც შემიძლია…
შენ –
სისხლო ჩემო –
სისხლო ხნიერო,
დაუცხრომელო და უცანურო…
საბედნიეროდ,
საბედნიეროდ, -
ჰაი, ჰაი, რომ 
კიდევ ხმაურობ.

* * *

ვინც იყო, იგი რომ არა...
პატარა ვანოს


დრო არი, ჩემო პატარავ,
იცოდე ერთი ამბავი:
ედემის როა ბადალი -
დღეს საქართველოს მთა-ბარი.

ბეღელში როა ხორბალი,
ღელეზე როა წანწალა,
ბრუნვით წისქვილის ბორბალი
რომ იხვითქება საწყალი.

მზე რომ ამოდის წითელი,
ტყიდან რომ გვიხმობს ძახველი,
რომ ჟღუტულებენ ჩიტები, -
ზამთრობით მოცახცახენი...

და, წყალია თუ დანდური,
და, ხიდია თუ ძახველი,
რაც მთავარია, ქართული
დღესაც რომ ჰქვია სახელი.

კვლავაც რომ იკვრის ფანდური,
კვლავაც რომ ილხენს ქალ-რძალი,
რომ ლაპარაკობ ქართულად - 
ქართულ სკოლაში ნასწავლი.

კარგს რომ გვიქადის მომავალს, - 
შენი ბეჯითი გარჯანი! -
ვინც იყო! -
იგი, რომ არა! -
არ იქნებოდა, -
რაც არი!

ფარნავაზ მეფე რომ არა, -
ვინც ჩვენი სრულყო ანბანი.
შოთა რუსთველი რომ არა, -
ვინც არი ჩვენი ლამპარი.

მოციქულთ სწორი რომ არა, -
ოთხგან აღმართა მან ჯვარი.
მღვდელი თევდორე რომ არა,
(მტერმა აკუწა საწყალი).

ორბელიანი რომ არა, -
საქართველოსთვის დამწვარი.
პატარა კახი რომ არა, - 
ყველა მომხდურის თავზარი.

მეფე დიმიტრი რომ არა!
ძმანი რომ არა! - 
ცხრა ძმანი!
მოკლედ: -
სისხლის ღვრა რომ არა! -
არ იქნებოდა, -
რაც არი!

კვლავაც თუ გვინდა ქართველი
ლაპარაკობდეს ქართულად,
თუ გვინდა, იყოს კვლავ ჩვენი
ეს არემარე ხატულა.

თუ გვინდა, მხარეს მშვენიერს
კვლავ ჩვენი ერქვას სახელი,
თუ არ გვსურს, ძენი ჩვენივე
ჩვენი რომ გახდნენ მძრახველნი.

უნდა უკვირდეს მტერს ჩვენიც,
ვით პაპის სიმხნე უკვირდა,
თუ გვინდა, -
გევრქვას ქართველი!
რაც უნდა გვსურდეს!
თუ გვინდა!
 
* * *

მე ისეთ ქართველს რა ვუთხრა!

მოსწავლეთა ზამთრის არდადეგებზე
ბაკურიანის პიონერთა ბანაკში მოვხვდი:
იქ ვნახე ქართველი პიონერები, რომლებმაც
სიტყვაც კი არ იცოდნენ ქართული.


ეს ჩემი ლექსი, ბავშვებო,
არც შემოდგომას ეხება,
არც სურათია ზამთრისა,
არც გაზაფხულის შექება.

ეს ლექსი გახლავთ აუგი -
მე გამოვდივარ ძაგებით
იმ თქვენი თანატოლების,
იმ თქვენი ამხანაგების,

საუბედუროდ, რომელნიც
ისე აღზრდილნი არიან,
ქართულად ხმას ვერ იღებენ,
რუსულად - გაგიხარია!

რუსულის ცოდნა, იცოცხლე,
სახარბიელო რამ არი,
მაგრამ ეს უნდა იცოდე -
მშობლიურია მთავარი.

ენა არ გაწყენს არც ერთი,
უნდა იცოდე რამდენიც;
ოღონდ არ უნდა დაჰკარგო
ქართული სიტყვის ნათელი!

მე ისეთ ქართველს რა ვუთხრა,
რა ვუთხრა ისეთ ამხანაგს,
ვინც ვერ ახერხებს ქართულად
წერას, კითხვას და ლაპარაკს.

ვინც არც იცის და არც უნდა
იცოდეს ჩვენი წარსული;
ვინც ხმას ვერ იღებს ქართულად,
არც სხვისი ესმის ქართული.

განა იმისთვის იბრძოდნენ
წარსულში მამა-პაპანი -
დღეს შვილმა აღარ იცოდეს
სისხლით დაცული ანბანი?!

თუკი წინაპარს შანთებით
ვერ დაავიწყეს ქართული,
თუ დღესაც მღერის ქართველი
ფერეიდანში ფანდურით,

შენ აქ რა ღმერთი გაგიწყრა,
ვინ იყო შენი გამზრდელი,
შენი გულისთვის დამიწდა
როცა ამდენი ქართველი?!

მე ისეთ ქართველს რა ვუთხრა,
რა ვუთხრა ისეთ ამხანაგს,
ვინც ვერ ახერხებს ქართულად
წერას, კითხვას და ლაპარაკს.


       

- არაყი?
- ლუდი!
- ერთი?
- ერთი!
- ინებეთ!
- გმადლობთ!
ვჯდები კუთხეში...
გარეთ წვიმს...
. . .
გნატრობ...

კონსტანტინე გამსახურდია

ზღვისფერი გაქვს თვალები და, თავად ჰგავხარ ზღვას

ზღვისფერი გაქვს თვალები და, თავად ჰგავხარ ზღვას,
თუ არ შეგებრალები და, მისთხოვდები სხვას,
მივატოვებ გაზაფხულზე თესვასა და ხვნას,
გადავლხავ ადიდებულ ჭოროხსა და მტკვარს,
ცეცხლს გავატან შენს სამყოფელს, შენს სიყვარულს ქარს,
და მოგიკლავ, მოღალატევ, მაგ ნაფერებ ქმარს...
ზღვისფერი გაქვს თვალები, და თავად ჰგავხარ ზღვას.

უცნობის პასუხი ამ ლექსზე.

ისევ ზღვისფერი დამაქვს თვალები, სხვისი ცოლი ვარ კვლავ,
ისევ შორიდან მელიცლიცები, ისევ შორიდან მკლავ,
ო, რა ტყუილად დაგიქადნია, მე მოგიკლავო ქმარს.
შენი სიტყვები, შენი მუქარა გაჰყვა შარშანდელ ქარს.
სხვისი ვარ, ისევ ჩემი თითები სხვისთვის გაიშლის თმას.
სხვის წისქვილს ვასხამ ცრემლიან პეშვებს, სხვისი სახნისით ვხნავ.
. . .
ისევ ზღვისფერი დამაქვს თვალები, სხვისი ცოლი ვარ კვლავ,

კოლაუ ნადირაძე

25 თებერვალი


თოვდა და თბილისს ებურა თალხი,
დუმდა სიონი და დუმდა ხალხი.
გულღვიძრად იყო ქალაქი ჩემი,
საშინელებას კვლავ სჭედდა გრდემლი -
ისევ გოლგოთა, სისხლი და ცრემლი!
მშობელო დედავ, ისევ გაგყიდეს,
ისევ წამების ჯვარი აგკიდეს,
არ შეგიბრალეს, კვლავ არ დაგინდეს!
თოვდა და თბილისს ებურა თალხი,
დუმდა სიონი და დუმდა ხალხი
დაცხრა კოჯორი და ტახმელა
მხოლოდღა თოვლი ცვიოდა ნელა,
ეფინებოდა გმირების გვამებს -
განგმირულ მკერდებს, დალეწილ მკლავებს,
და უძრავ იყო თებერვლის ღამე.
თოვდა და თბილისს ებურა თალხი,
დუმდა სიონი და დუმდა ხალხი
იმ გზით, სად წინათ ელავდნენ ხმლები,
სად სამას გმირთა დაიფშვნა ძვლები,
სად, ქართლის დედის ცრემლით ნანამი,
მძიმედ დაეშვა ჩვენი ალამი,
სად, გმირთა სისხლით ნაპოხიერი,
თოვლს დაეფარა კრწანისის ველი, -
წითელი დროშით, მოღერილ ყელით,
თეთრ ცხენზე მჯდომი, ნაბიჯით ნელით
შემოდიოდა სიკვდილი ცელით!

თოვდა და თბილისს ებურა თალხი,
დუმდა სიონი და დუმდა ხალხი

დათო ევგენიძე

* * *

გეუბნები რომ მიყვარხარ
მეასეჯერ!
მე ასე ჯერ
არასოდეს მყვარებიხარ!

* * *

მე მომენატრე ,
თვალი დავხუჭე და შენ გინატრე
და ასე დავრჩი თვალდახუჭული...

* * *

შენ შენი სახლი გაქვს,
შენი შენობა მე უშენობა
სიშორე შენი
შენ ის ქუჩები ძლიერ გშვენიან
ქალაქი, შუაზე გამსკდარი სენით.
პარიზი უკვე ჩემი სენია,
გწერ პირველ წერილს
შენ, მამაშენი.

* * *
თუ მე ვარ მიყ
და შენ მიყ ხარ,
ესე იგი
მიყ-ვარ-ხარ,


* * *
მომე ხმა რე
მომეხმარე...

* * *

ცა მეტია
ვიდრე
ცამეტი...

* * *

თუ კი რამე გაქვს სათქმელი ცუდი
ნუ დამირეკავ...
ნუ დამირეკავ...
ქუჩაში გადი,
გააჩერე მანქანა,
ანდა...
მეტროში ჩადი...
ხალხით გაჭედილ მეტროში ჩადი...
სანამ შენ მოხვალ,
იქნებ ის ცუდი
ცუდი აღარ იყოს...
ცუდის სათქმელად ნუ დამირეკავ,
შენ თვითონ მოდი...

სიცოცხლე მართლაც ერთი წამია,
წამში ეტევა ალბათ რაც არის...
სულ ერთი წამის სითამამეა
სიყრმე...
სილაღე...
ცეცხლი...
ნაცარი...

წამია მე რომ დამღლის და დამწვავს,
ტკივილის მაინც არ ღირს გამხელა...
ერთი წამია, ო, მაგრამ ამ წამს-
ბედნიერება ქვია სახელად!...